Βοτανικός - Μέρος 1ο: Αφού το έκανε ο Καλαφάτης, μπορεί να ξαναγίνει

Στη γωνία των οδών Σταυροπούλου και Σπάρτης (κοντά στην πλατεία Αγάμων, σημερινή ονομασία Πλατεία Αμερικής) επιχειρήθηκε να κατασκευαστεί η δεύτερη έδρα του Παναθηναϊκού. Νοικιάστηκε ένα χωράφι, το οποίο πήρε κάποια μορφή γηπέδου μετά την ίδρυση του συλλόγου το 1908. Σε εποχές τεράστιας εσωτερικής κρίσης (οι αποχωρήσαντες του ΠΟΑ είχαν διατηρήσει τα νομικά τους δικαιώματα επάνω στα περιουσιακά στοιχεία του συλλόγου), υπήρχαν άνθρωποι που δεν το έβαζαν κάτω με τίποτα. Με κανέναν Θεό! Σε μία εποχή που το ποδόσφαιρο αντιμετώπιζε ασύμμετρο πόλεμο, ώστε να γίνει αντικείμενο αντιπάθειας από τον κόσμο, αν έκαναν πίσω σήμερα "Τριφύλλι" δεν θα υπήρχε. Στα τέλη του 1910 ο ΠΠΟ επιστρέφει στην πρώτη του έδρα, στην οδό Πατησίων (περιοχή Λούνα Παρκ, σημερινή ΑΣΟΕ).

Μετά τις αρχαιρεσίες του Ιανουαρίου του 1921 ο ΠΠΑΟ εξέλεξε μία ισχυρή διοίκηση με Πρόεδρο τον Χατζόπουλο και Αντιπρόεδρο τον ιδρυτή Γιώργο Καλαφάτη. Στόχος του Καλαφάτη ήταν η εύρεση ενός χώρου που θα μπορέσει να φιλοξενήσει το ποδοσφαιρικό τμήμα, αλλά και να μπορεί ο Όμιλος να καλλιεργήσει περισσότερα σπορ. Το 1918 είχε μισθωθεί το Γυμναστήριο του Λυκείου Κωνσταντινίδη, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, όπου εγκαταστάθηκαν γραφεία και αποδυτήρια. Δεν ήταν κίνηση αρκετή. Στόχος του Καλαφάτη ήταν η έκταση στην Περιβόλα (σημερινή Λεωφόρος). Στο τέρμα των Αμπελόκηπων, έκταση ιδιοκτησίας του Δήμου Αθηναίων, σε περιοχή που απείχε σε απόσταση και εικόνα από το τότε κέντρο της πρωτεύουσας Αθήνας. Ο πρώην Πρόεδρος και τότε Δήμαρχος Γεώργιος Τσόχας δεν είχε τη δυνατότητα θεσμικά να συνεισφέρει. Σύμφωνα με άλλη θεωρία ήταν δυσαρεστημένος και δεν ήθελε να βοηθήσει, επειδή είχε αποτύχει να εκλεγεί ξανά Πρόεδρος στον ΠΠΑΟ.

Οι καλές σχέσεις του Προέδρου Χατζόπουλου, όμως, με τον Πρίγκιπα Νικόλαο έβαλαν το νερό στο αυλάκι... Το Δημοτικό Συμβούλιο Αθηνών, με την υπ' αριθμό 3294 απόφαση, παραχώρησε προσωρινά την έκταση στον ΠΠΑΟ το 1922. Το 1924, στη Δ' Εθνοσυνέλευση, εγκρίθηκε η οριστική εκχώρηση της έκτασης στον ΠΑΟ ο οποίος είχε αποκτήσει από τον Μάιο του έτους εκείνου την ονομασία που διατηρεί έως σήμερα. Κομβικό ρόλο στην εκχώρηση -η οποία αμφισβητήθηκε λανθασμένα μέχρι πρόσφατα, κάτι που θα αναλυθεί σε άλλο μέρος του αφιερώματος- έπαιξε ο Παντελής Καρασεβδάς (μέλος της Εθνοσυνέλευσης και Πρόεδρος του Παναθηναϊκού τιμητικά έως το 1927). Όλες οι κινήσεις για εύρεση χώρου στέγασης ήταν, φυσικά, εντός του Δήμου Αθηναίων. Από την πλατεία Αγάμων η απόσταση ήταν 3,5 χλμ. Η απόσταση από την Πατησίων 2,3 χλμ.

Στις 8 Μαρτίου του 1922 η Νομαρχία Αττικοβοιωτίας επικύρωσε τη δημοτική απόφαση και ο Παναθηναϊκός μπορούσε να κατασκευάσει το νέο του γήπεδο στην περιοχή της Περιβόλας... Ο Καλαφάτης ήταν κάθετος πώς η μετακίνηση αυτή έπρεπε να ολοκληρωθεί, ώστε να μπορέσει να πάρει σάρκα και οστά ό,τι οραματιζόταν. Αν δεν το κατάφερνε τότε, σίγουρα ο Παναθηναϊκός σήμερα θα ήταν ένα διαφορετικό μέγεθος ή ενδεχομένως να μην υπήρχε καν! Στο τώρα η κατάσταση στους "Πράσινους" κρίνεται απολύτως οριακή. Προκρίνεται ως η μόνη νομοθετημένη λύση -τα πλην και τα συν θα αναλυθούν σε επόμενα μέρη- ο Βοτανικός. Το οικόπεδο που εφάπτεται με την Αγίου Πολυκάρπου (5,5 χλμ από τη Λεωφόρο Αλεξάνδρας) δύναται να φιλοξενήσει για τις επόμενες δεκαετίες το μέλλον του συλλόγου. Εντός του Δήμου Αθηναίων, δίχως να χρειαστεί να "ξενιτευτεί" ο Παναθηναϊκός σε περιοχές που δεν "κρατά" από εκεί ιστορικά.

Ο Γιώργος Καλαφάτης, σε εποχές που οι μετακινήσεις γίνονταν με τα πόδια ή με γάιδαρο, πήρε την απόφαση να μετακομίσει τον Παναθηναϊκό για το καλό του συλλόγου σε απόσταση 2,3 χλμ από την τότε φυσική έδρα. Η Λεωφόρος των 98 ετών, φυσικά, κουβαλά μεγαλύτερη ιστορία. Όχι σε σημειολογική σύγκριση, αλλά σε ιστορική πολυποικιλότητα γύρω από το σωματείο. Υπάρχει ως επικρατούσα εντύπωση ότι ο Παναθηναϊκός "ξεσπιτώνεται" σε περιοχή που γειτνιάζει με τον Πειραιά. Η παράμετρος αυτή θα αναλυθεί στο Μέρος 2 του αφιερώματος για το γηπεδικό. Όταν ο Καλαφάτης το 1922 μετέφερε κατά 2,2 χλμ το "Τριφύλλι" δίνοντάς του ορίζοντα ύπαρξης και προόδου έως σήμερα, γίνεται να θεωρείται αντι-Παναθηναϊκή η μετακόμιση το 2020 σε απόσταση περίπου 5 χλμ από τη φυσική έδρα της ομάδας, εντός των ορίων του Δήμου Αθηναίων; Αφού το έκανε ο Καλαφάτης, μπορεί να ξαναγίνει...

Λάμπρος Γκαραγκάνης

Πηγές - Φωτογραφία: "Παναθηναϊκός 1908-1998, 90 χρόνια ιστορικής πορείας", "Αιώνια Πιστός, η άλλη ματιά στην ιστορία του Παναθηναϊκού του Μ. Παπαζήση".